ถึงแม้ว่าเทคโนโลยีอย่าง Docker จะถือกำเนิดขึ้นมาและถูกใช้งานกันได้อย่างแพร่หลายแล้ว ส่วนตัวผมเองก็พึ่งจะได้ลองหัดใช้ได้เมื่อไม่กี่วันเอง ต้นเหตุก็มาจากจำเป็นที่จะต้องใช้ PHP 😏 แต่ผมไม่อยากที่จะใช้เครื่องมือช่วยจำลอง Server อย่างเช่นพวก AppServ, Xampp, WampServer, MAMP หรืออะไรก็แล้วแต่ เพราะผมรู้สึกว่าอยากจะใช้เครื่องมือสักอย่าง ที่ไม่ต้องยึดติดกับ OS มากเกินไป ถึงแม้ว่าเครื่องมือเหล่านี้จะทำงานได้ Cross Platform ได้ก็เถอะ แต่การตั้งค่าบางอย่างของแต่ละ OS แทบจะไม่เหมือนกันเลย มันจะมีเครื่องมือไหนไหมนะที่ศึกษาครั้งเดียวแล้วใช้ได้ทุก Platform และนั่นก็ทำให้ผมได้รู้จัก Docker (แบบจริงๆ จังๆ เสียที)

และในบทความนี้ผมจะพาทุกท่านมาลองติดตั้งและใช้งาน PHP Apache และ MySQL บน Docker กัน โดยจะใช้สิ่งที่เรียกว่า Docker Compose มาช่วยในการจัดการ Container อีกที

รู้จัก Docker กันก่อน

เผื่อใครยังไม่รู้จัก Docker ขอแนะนำให้ศึกษาก่อนสักนิด สามารถหาอ่านเพิ่มเติมได้จาก

• Docker คืออะไร
• Docker Compose คืออะไร

หรือถ้าใครอยากอ่านฉบับภาษาไทย 🇹🇭 ก็มีมาแนะนำเหมือนกัน

• Docker คืออะไร - Amazon.com
• หรือจะหาตามแหล่งอื่นๆ

Docker Compose คืออะไร

Docker Compose คือเครื่องมือที่ช่วยในการจัดการ Container โดยจะใช้ไฟล์ YAML ในการตั้งค่าและจัดการทุกอย่างใน Container ซึ่งในส่วนนี้ผมอาจจะไม่ลงรายละเอียดมาก เข้าใจง่ายๆ แค่ว่าเป็นไฟล์ที่ไว้ช่วยเราติดตั้งและตั้งค่าต่างๆ ใน Container แทนการพิมพ์คำสั่งยาวๆ เมื่อพอจะเข้าใจบ้างแล้ว ก็ไปเริ่มติดตั้งกันเลย

ติดตั้ง Docker

โดย Docker จะรองรับทั้ง macOS, Windows และ Linux

• Docker Desktop for Mac 
• Docker Desktop for Windows
• Docker Desktop for Linux

หลังจากติดตั้งเสร็จ เปิด Terminal แล้วพิมพ์คำสั่งดังนี้

docker version

จะได้ผลลัพธ์ดังนี้ ถือว่าเราได้ติดตั้ง Docker แล้ว

Client:
 Cloud integration: v1.0.29
 Version:           20.10.21
 API version:       1.41
 Go version:        go1.18.7
 Git commit:        baeda1f
 Built:             Tue Oct 25 18:01:18 2022
 OS/Arch:           darwin/arm64
 Context:           default
 Experimental:      true
 
Server: Docker Desktop 4.15.0 (93002)
 Engine:
  Version:          20.10.21
  API version:      1.41 (minimum version 1.12)
  Go version:       go1.18.7
  Git commit:       3056208
  Built:            Tue Oct 25 17:59:41 2022
  OS/Arch:          linux/arm64
  Experimental:     false
 containerd:
  Version:          1.6.10
  GitCommit:        770bd0108c32f3fb5c73ae1264f7e503fe7b2661
 runc:
  Version:          1.1.4
  GitCommit:        v1.1.4-0-g5fd4c4d
 docker-init:
  Version:          0.19.0
  GitCommit:        de40ad0

สร้าง folder สำหรับ project

เมื่อติดตั้ง Docker แล้ว ก็สร้าง folder สำหรับ project ขึ้นมา โดยในที่นี้ผมจะสร้าง folder และตั้งชื่อว่า docker-apache-php-mysql และเข้าไปใน folder นั้น

สร้าง Docker Compose

เมื่อได้ folder สำหรับเก็บ project แล้ว ก็จะมาสร้างไฟล์ docker compose กัน โดยเจ้า docker-compose เนี่ยจะเป็นไฟล์ที่เราจะใช้ในการตั้งค่า Container ที่เราต้องการใช้งาน โดยไฟล์ docker-compose จะสร้างได้แบบนี้ docker-compose.yml โดยนามสกุลจะเป็น .yml หรือ .yaml ก็ได้

รายละเอียดเพิ่มเติมเติมเกี่ยวกับ Docker Compose

ในการตั้งค่า docker-compose นั้น คุณจะต้องเลือก Docker version ที่คุณต้องการใช้ และ services และ containers ที่คุณต้องการใช้งาน

version: "3.8"
services:
  php-apache-environment:
    container_name:

ติตตั้ง PHP และ Apache

ในการติดตั้ง PHP Apache ใน container นั้น คุณจะต้องระบุ environments ดังนี้

• Container Name : คือชื่อของ Container นั้นจะเป็นชื่อที่คุณต้องการให้ตั้งชื่อให้กับ Container นั้น อย่างเช่น container_name: php-apache
• Container Image : คือ image ที่คุณต้องการใช้งาน ในที่นี้เราจะใช้ image ที่ชื่อว่า php:8.2-apache ซึ่งเป็น image ที่เป็น official image ของ PHP และเป็น image ที่มี Apache อยู่ในตัวเลย
• Volume : คือ สิ่งที่จะตั้งค่าให้กับ directory ของ source code ของเรา ซึ่งถ้าเรามีไฟล์ .php ไฟล์นั้นก็จะต้องอยู่ใน directory นี้ด้วย เช่น แบบนี้

volumes:
  - ./php/src:/var/www/html/

• หมายเลข Port : คือ port ที่เราต้องการจะ map กับ port ของ container นั้น โดยในที่นี้เราจะ map port ที่ 8080 ของเครื่องเรา (local) กับ port ที่ 80 ของ container นั้น ซึ่งเป็น port ที่ Apache ใช้งาน ดังนั้นเราจะตั้งค่าให้เป็นแบบนี้

ports:
  - "8080:80"

ซึ่งหมายความว่าเรากำลังตั้งค่า Apache server ให้ทำงานที่ port 80 และ map มาที่ port 8080 บนเครื่องเรา พอเวลาเรียกใช้งาน เราก็จะเข้าผ่าน port 8080

เราก็จะได้ docker-compose.yml หน้าตาแบบนี้

version: "3.8"
services:
  php-apache-environment:
    container_name: php-apache
    image: php:8.2-apache
    volumes:
      - ./php/src:/var/www/html/
    ports:
      - 8000:80

กลับมาที่ Terminal ทดลองรัน Container ด้วยคำสั่ง docker-compose up

เปิด Browser แล้วเข้าไปที่ http://localhost:8000 แล้วเราก็จะเห็นว่า ขึ้น 403 Forbidden แล้ว ซึ่งเป็นปกติ เพราะเรายังไม่ได้ทำการเขียนไฟล์ index.php ใน directory ของเรา

ทดลองเขียนอะไรลงไปในไฟล์ index.php สักหน่อย

แล้วลองเข้าไปดูที่ http://localhost:8000 อีกครั้ง

ติดตั้ง MySQL ใน Container

เมื่อมี PHP แล้วจะขาด MySQL ไปได้อย่างไรกัน ดังนั้นเราจะมาสร้าง Container เพื่อใช้งาน MySQL กัน มาที่ไฟล์ docker-compose.yml โดยเราจะสร้าง Service ขึ้นมาอีก 1 ตัว ให้ชื่อว่า db และกำหนดค่าต่างๆ จะมีรายละเอียดดังนี้

• Container Name : ชื่อของ Container ผมจะตั้งชื่อว่า db
• Image : ชื่อของ Image ที่เราต้องการใช้งาน โดยจะใช้ mysql
• restart : ผมตั้งเป็น always เพื่อกำหนดให้ Service นี้มีการ restart ใหม่อัตโนมัติเมื่อเกิดการเปลี่ยนแปลงใดๆ บน Container นี้
• Environment : กำหนดค่าต่างๆ ของ MySQL ที่เราต้องการใช้งาน โดยจะมีรายละเอียดดังนี้
  • MYSQL_ROOT_PASSWORD : กำหนดรหัสผ่านของ root user ของ MySQL
  • MYSQL_DATABASE : กำหนดชื่อของ Database ที่เราต้องการใช้งาน
  • MYSQL_USER : กำหนดชื่อของ User ที่เราต้องการใช้งาน
  • MYSQL_PASSWORD : กำหนดรหัสผ่านของ User ที่เราต้องการใช้งาน
• Ports : ก็เหมือนตอนที่เราตั้งค่า Port ของ PHP แต่เราจะใช้ Port 3306 แทน ซึ่งเป็น Port ที่ MySQL ใช้งาน

db:
  container_name: db
  image: mysql
  restart: always
  environment:
    MYSQL_ROOT_PASSWORD: MYSQL_ROOT_PASSWORD
    MYSQL_DATABASE: MY_DATABASE
    MYSQL_USER: MYSQL_USER
    MYSQL_PASSWORD: MYSQL_PASSWORD
  ports:
    - "9906:3306"

เราต้องการเพิ่มเครื่องมือสำหรับ MySQL ภายใน Container ของ PHP เพื่อให้สามารถทำงานร่วมกันได้ ซึ่งเครื่องมือที่เราต้องการนั้นคือ mysqli ซึ่งเป็น PHP extension ที่ใช้ในการเชื่อมต่อกับ MySQL

กลับไปที่โฟลเดอร์ /php ของโปรเจคของเรา และสร้างไฟล์ Dockerfile ขึ้นมา และเพิ่มค่าต่างๆ ดังนี้

FROM php:8.0-apache
RUN docker-php-ext-install mysqli && docker-php-ext-enable mysqli
RUN apt-get update && apt-get upgrade -y

ที่นี่ เราจะได้สร้าง Image ของ PHP Apache และ Environment ที่จะติดตั้ง mysqli ซึ่งเป็น PHP extension ที่จะเชื่อมต่อ PHP Apache กับ MySQL server

ต่อมาเราต้องสร้างอิมเมจที่กำหนดเองนี้ภายใน Service php-apache-environment ในไฟล์ docker-compose.yml PHP Apache ยังขึ้นอยู่กับบริการ db เพื่อเชื่อมต่อกับ MySQL เราจำเป็นต้องกำหนดค่าโดยระบุการพึ่งพาอาศัย: สภาพแวดล้อม

version: "3.8"
services:
  php-apache-environment:
    container_name: php-apache
    build:
      context: ./php
      dockerfile: Dockerfile
    depends_on:
      - db
    volumes:
      - ./php/src:/var/www/html/
    ports:
      - 8000:80
  db:
    container_name: db
    image: mysql
    restart: always
    environment:
      MYSQL_ROOT_PASSWORD: MYSQL_ROOT_PASSWORD
      MYSQL_DATABASE: MYSQL_DATABASE
      MYSQL_USER: MYSQL_USER
      MYSQL_PASSWORD: MYSQL_PASSWORD
    ports:
      - "9906:3306"

เสร็จแล้วรันคำสั่ง docker-compose up แล้วรอสักครู่ จะเห็นว่าเราได้สร้าง Container ขึ้นมา 2 ตัว คือ db และ php-apache-environment

หรือจะดูที่ Docker Desktop ก็ได้

จากเปิดไฟล์ index.php แล้วทดสอบเขียนคำสั่ง PHP ที่ใช้ mysqli เพื่อเชื่อมต่อกับ MySQL server ที่เราสร้างไว้

<?php
$host = 'db';
$user = 'MYSQL_USER';
$pass = 'MYSQL_PASSWORD';
 
$conn = new mysqli($host, $user, $pass);
if ($conn->connect_error) {
    die("Connection failed: " . $conn->connect_error);
} else {
    echo "Connected to MySQL server successfully!";
}
?>

เมื่อเราเปิดเว็บไซต์ที่ http://localhost:8000 จะเห็นว่าเราได้เชื่อมต่อกับ MySQL server ได้เรียบร้อยแล้ว

ติดตั้ง PHPMyAdmin

PHPMyAdmin ก็เป็นเครื่องมือที่เป็น GUI สำหรับการจัดการฐานข้อมูล MySQL ซึ่งก็เป็น Service อีกตัวที่เราจะเพิ่มเข้าไปใน docker-compose.yml โดยจะมีรายละเอียดการตั้งค่าดังนี้

• image : เราจะใช้ image ของ phpmyadmin/phpmyadmin
• ports : จะใช้ port 8080 ของเครื่องเรา
• restart : ตั้งค่าให้ restart ทุกครั้งเมื่อมีการเปลี่ยนแปลง
• environment
  • PMA_HOST: ตั้งค่าให้เชื่อมต่อกับ Service ชื่อ db
• depends_on : ตั้งค่าให้รอการสร้าง Service ชื่อ db ก่อน

phpmyadmin:
  image: phpmyadmin/phpmyadmin
  ports:
    - "8080:80"
  restart: always
  environment:
    PMA_HOST: db
  depends_on:
    - db

จากนั้นก็รันคำสั่ง docker-compose up แล้วเปิดเว็บไซต์ที่ http://localhost:8080 จะเห็นว่าเราได้เข้าสู่หน้า Login ของ PHPMyAdmin แล้ว

โดย default ของ PHPMyAdmin จะใช้ username และ password ของ MySQL ซึ่งในที่นี้คือ root และ MYSQL_ROOT_PASSWORD ที่เราตั้งไว้

ลองนำข้อมูลเข้า MySQL

สร้าง database และ table และเพิ่มข้อมูลลงไปใน table นั้น ๆ จากนั้นเลือก database ที่เราสร้างไว้ แล้วให้เราเขียนคำสั่ง SQL ดังนี้

drop table if exists `USERS`;
create table USERS (
	id INT,
	first_name VARCHAR(50),
	last_name VARCHAR(50),
	gender VARCHAR(50)
);
insert into USERS (id, first_name, last_name, gender) values (1, 'Guenevere', 'Gresley', 'Female');
insert into USERS (id, first_name, last_name, gender) values (2, 'Torie', 'Blick', 'Female');
insert into USERS (id, first_name, last_name, gender) values (3, 'Waverley', 'Treagust', 'Male');
insert into USERS (id, first_name, last_name, gender) values (4, 'Kippy', 'Evershed', 'Male');
insert into USERS (id, first_name, last_name, gender) values (5, 'Vevay', 'Tolson', 'Female');

โดยเข้าไปที่ PHPMyAdmin แล้วเลือก database ที่เราสร้างไว้ แล้วกดปุ่ม SQL ที่ด้านบนขวา จากนั้นก็ใส่คำสั่ง SQL ที่เราเขียนไว้ลงไป แล้วกดปุ่ม Go

กด OK เพื่อยืนยันการนำข้อมูลเข้า

จะเห็นว่าข้อมูลถูกนำเข้าเรียบร้อยแล้ว

ทีนี้เราเอาข้อมูลมาแสดงที่หน้าเว็บกันหน่อย กลับมาที่ไฟล์ index.php โดยจะเพิ่มโค้ดดังนี้

<?php
$host = 'db';
$user = 'MYSQL_USER';
$pass = 'MYSQL_PASSWORD';
$db = 'MYSQL_DATABASE';
 
$conn = new mysqli($host, $user, $pass, $db);
if ($conn->connect_error) {
    die("Connection failed: " . $conn->connect_error);
} else {
    echo "Connected to MySQL server successfully!";
}
 
$sql = 'SELECT * FROM USERS';
 
if ($result = $conn->query($sql)) {
    while ($data = $result->fetch_object()) {
        $users[] = $data;
    }
}
 
echo "<ul>";
foreach ($users as $user) {
    echo "<li>";
    echo $user->first_name . " " . $user->last_name . " " . $user->gender;
    echo "</li>";
}
echo "</ul>";
 

Refresh หน้า http://localhost:8000/ เพื่อดูผลลัพธ์

ตอนนี้เราได้ทำการเชื่อมต่อ MySQL กับ PHP แล้ว และเราสามารถเอาข้อมูลจาก MySQL มาแสดงผลบนเว็บไซต์ได้แล้ว

Conclusion

เป็นยังไงบ้างครับ สำหรับการใช้ Docker Compose เพื่อสร้าง Container สำหรับ PHP และ MySQL คงไม่ถอดใจไปก่อนนะครับ 🤭 ซึ่งแน่นอนว่าในบทความนี้ จะมาแนะนำขั้นตอนการสร้าง Container เพื่อใช้งาน PHP กับ MySQL เท่านั้น อาจจะไม่ได้ลงในรายเอียดเกี่ยวกับ PHP หรือ MySQL มากนัก หรือแม้แต่รายละเอียดของ Docker เอง ก็อาจจะข้ามๆ หรือไม่ได้อธิบายบางจุดไปบ้าง ก็หวังว่าบทความนี้จะเป็นประโยชน์ให้กับคนที่อยากเริ่มต้นใช้ Docker และ PHP กับ MySQL นะครับ สำหรับบทความนี้ขอจบไว้เพียงเท่านี้ สวัสดีครับ.